Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Yabancıların Çalışma 
İzinleri

Şahin TÜRK

I. GİRİŞ

Ülke vatandaşı olmayanlara ülke sınırları içerisinde yasal olarak çalışabilmeleri için resmi kuruluşlarca verilen belge1 çalışma izni olarak tanımlanmaktadır. 1982 Anayasasında çalışma özgürlüğü, kural olarak, vatandaş - yabancı ayrımı yapılmaksızın herkese tanınmış olmakla birlikte, Anayasanın 16’ncı maddesi uyarınca, bu hak ve özgürlük, uluslararası hukuka uygun olarak, yabancılar açısından kanunla sınırlandırılabilmektedir2. Bu çerçevede, yabancıların Türkiye’deki çalışma izinleri rejiminin temelini, 2003 yılında yürürlüğe konulan3 4817 sayılı “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun” oluşturmuş ve Kanunun “İzin Alma Yükümlülüğü ve İzin Verme Yetkisi” başlıklı 4’üncü maddesinde, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların4 Türkiye’de bağımlı5 veya bağımsız6 olarak çalışmaya başlamadan önce, kural olarak, ilgili mercilerden izin almaları gerektiği öngörülmüştür7. Yine aynı maddede, ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek koşuluyla, çalışma süresi bir ayı geçmemek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izninin işe başladıktan sonra da verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, bahse konu Kanunun yayımlandığı 2003 yılı içerisinde Kanunun nasıl uygulanacağını göstermek üzere “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği8 çıkarılmıştır.

4817 sayılı Kanun, doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup İçişleri Bakanlığından çıkma izni almak suretiyle vatandaşlıktan çıkanları (Mavi Kart hamilleri), Basın Kanununa göre çalıştırılacak yabancı muhabirler ile yabancı basın yayın organları mensuplarını, Bakanlıklar ile kamu kurumları ve kuruluşlarınca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilenleri veya istihdam edilenleri, karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancıları kapsam dışında bırakmıştır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2008 ve 2009 yılı Faaliyet Raporlarına göre, 2008 yılında 10.705, 2009 yılında ise 14.023 yabancı çalışana çalışma izninin verildiği, yabancılara verilen çalışma izinlerinin ülkelere göre dağılımına bakıldığında ise, vatandaşına en çok izin verilen ülkenin Rusya Federasyonu olduğu, bu ülkeyi sırasıyla Almanya, İngiltere, Fransa ve Amerika Birleşik Devletlerinin izlediği görülmüştür.