Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Bir Zamanlar Amerika ya da 50-60 Yıl Geriden Gelmek…

Remzi ÖZMEN

Çocukluğumuzdan beri sürekli duyduğumuz yakınmalardan biri “Dünyayı 50-6 0 yıl geriden izliyoruz” tümcesinde kendini bulur. Bu sözü her duyduğumda aklıma iki değerli yapıt, öncelikle gelir. İlki Theodor W. Adorno’nun 1944-1947 yılları arasında yazdıklarının toplandığı “Minima Moralia”sı; ikincisi Wright Mills’in 1956 yılında basılan “İktidar Seçkinleri”… Her ikisi de yukarıdaki sözü teknoloji, siyaset, ordu, hukuk, demokrasi, günlük yaşam ve bunlar arasındaki yok sayılamaz ilişki düzleminde doğrular niteliktedir. Fazla uzatmadan Mills’in, ABD’nin kuruluştan sonraki başkalaşımıyla ilgili gözlemlerinden ve değerlendirmelerinden bölümler sıralayalım.1

DEMOKRASİ

“Demokrasiye bağlıymış gibi görünen kimseler toplumun bir kamu toplumu olduğunu egemenliğin de bu kamunun elinde bulunduğunu söylemeye, bu noktayı vurgulamaya önem vermektedirler. Demokrasinin varolabilmesi iki öğenin varlığına bağlıdır: Yetenekli, etkin ve bilgili bir kamu; bilgili, bilgili olmasa bile, bilgili bireylerden oluşan bir kamunun görüş ve düşüncelerine değer vermesini bilen bir liderler topluluğu. Kamu ile liderlerin birbirlerini bu biçimde karşılıklı olarak etkileyemedikleri toplumlarda demokratik bir düzen kurulamaz; bilgi, toplum yaşantısında gerçek bir değer kazanamaz. Bilginin ve insan aklının toplumsal ilişkilerde düzenleyici bir etkinliği olabilmesi için de, insan aklının toplumdaki iktidar karşısında bağımsız kalabilmesi, aynı zamanda da iktidarla çok yakın ilişkiler kurabilmesi gerekir. Bunun olması ise özgür ve bilgili bir kamunun olmasına; bilgili kimselerin bu kamuya seslenebilmelerine, iktidar sahibi kimselerin de gene aynı kamuya karşı sorumlu tutulabilmelerine bağlıdır. Bugünkü Amerikan toplumunda ise, ne böyle bir kamu vardır; ne de bilgi sahibi kimselerle iktidar sahibi kimseler arasında bir yakınlık vardır. Bu nedenle, Amerikan toplumunda bilginin demokrasiye bir katkısı olduğunu; demokrasi açısından bilginin bir önem taşıdığını ileri sürmek güç görünmektedir.”

MEDENÎ HAKLAR

“Medenî Hakları göklere çıkarmak, savunmaktan; medenî haklardan yararlanmak, medenî hakları siyasal yönden etkin bir şekilde kullanmak bu hakları düzara savunmaktan çok daha zordur. Medenî hakları etkisiz kılmak, işE yaramaz hale getirmek isteyenler bile, bu işi medenî hakları savunur gözükerek yapmaktadırlar. Aynı şekilde, başkalarının geçmişte kullanabildikleri bir hakkı methetmek, aynı haktan bugün de yararlanmak gerektiğini söylemekten, bunun zorla da olsa sağlanmasını istemekten çok daha kolaydır.”