Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Hamiline Çek Defteri Yaprağını 
Kullanmadan Hamiline
 Çek Düzenleme Suçu

Doğan GEDİK

20.12.2009 tarihli ve 27438 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 3167 sayılı Kanunu yürürlükten kaldıran 5941 sayılı Çek Kanunu , hamiline çek lere ilişkin ayrıntılı düzenlemelerde bulunmuştur. Nitekim, hamiline düzenlenecek olan çeklerin, diğer çek türlerinden açıkça ayırt edilebilecek şekilde basılmasını; hamiline çeklerin, ancak hamiline çek defteri yaprakları kullanılmak suretiyle düzenlenmesini ve hamiline çek yapraklarının üzerinde “hamiline” ibaresinin matbu olarak yer almasını düzenlemiştir. Yeni Çek Kanunu, hamiline çeklere ilişkin hükümlerin uygulanabilirliğini sağlamak amacıyla da 7’nci maddesinin 9’uncu fıkrasında, hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleme suçuna yer vermiştir. Bu çalışmanın konusunu da bu suç oluşturmaktadır.

5941 Sayılı Çek Kanunu, Hamiline Çek, Korunan Hukuksal Değer, Maddi Unsur, Manevi Unsur, Görevli ve Yetkili Mahkeme, 
Yaptırım, Kovuşturma.

I. GİRİŞ

20.12.2009 tarihli ve 27438 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5941 sayılı Çek Kanunu, 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunu yürürlükten kaldırmış ve tamamen yeni yaklaşımlar içeren hükümler getirmiştir. Kanunda öne çıkan yeniliklerden biri de hamiline çeklere ilişkin getirilen düzenlemelerdir. Kanunkoyucu, hamiline çeklere ilişkin hükümlerin uygulanabilirliğini sağlamak amacıyla da Çek Kanununun 7’nci maddesinin 9’uncu fıkrasında, hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleme suçuna yer vermiştir.

Son zamanlarda bu suça ilişkin bankalarca yapılan suç duyurularındaki artış; sorunsuz bir hüküm gibi görünse de derinlemesine incelendiğinde bir takım sorunları ihtiva etmesi; yeni Kanunla birlikte artık hamiline çek düzenleyebilmek için hamiline çek yaprağı kullanmak gerektiğinin bilinmemesi sebebiyle ve eski alışkanlıkla hamiline çek düzenlendiğinin görülmesi ve Çek Kanunu denildiğinde, sadece karşılıksız çek suçunun anlaşılması ve önemsenmesi, diğer suçların tali planda kalıp öğreti de yeterince incelenmeye değer görülmemesi gibi nedenler Çek Kanununun 7’nci maddesinin 9’uncu fıkrasında yaptırım altına alınan fiilin, suç genel teorisi esaslarına göre incelenmesi ihtiyacını doğurmuştur.

II. 5941 SAYILI ÇEK KANUNUNDA HAMİLİNE YAZILI ÇEK

Çekin güvenilir bir ödeme aracı olmasını sağlamak; kayıt dışı ekonomiyi, kara para aklanmasını ve terörün finansmanını önlenmek amacıyla hazırlanan 5941 sayılı Çek Kanunu, bu amaç doğrultusunda çeki de “tacir çeki”, “tacir olmayan çeki” ve “hamiline çek” şeklinde ayırmış ve bu çeklere farklı fonksiyonlar yüklemiştir. Bu amaçla yapılan değişikliklerden ön plana çıkan ise hamiline yazılı çeklerde yapılan değişikliklerdir1.